RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW
|
Bezkrólewie (1572-1573)1573 Konfederacja warszawska gwarantująca wolność wyznaniową różnowiercom; elekcja Henryka Walezego , artykuły Henrykowskie i pacta conwenta Panowanie Henryka Walezego (1573-1574) i bezkrólewie (1574-1576)1574 Potajemne opuszczenie Polski przez Walezego (18 VI) 1575 Zjazd w Stężycy: proklamacja bezkrólewia 1575 Podwójna elekcja: cesarza Maksymiliana II oraz Anny Jagiellonki wraz z przewidzianym dla niej na męża Stefana Batorym, księciem siedmiogrodzkim 1576 Zjazd w Jędrzejowie: potwierdzenie elekcji Batorego i postulaty dla elekta Panowanie Stefana Batorego (1576-1586)1577 -Wyprawy Batorego: pierwsza - zdobycie Połocka (1579); druga - zdobycie Wielkich Łuków (1580); trzecia - oblężenie Pskowa (1581); rozejm w Jamie Zapolskim - Inflanty w obrębie Rzeczypospolitej (1582) 1577 Przyjęcie przez Kościół polski uchwał trydenckich 1578 Utworzenie piechoty wybranieckiej (łanowej) 1578 Ustanowienie sądu najwyższej instancji - Trybunału Koronnego (Trybunał dla Wielkiego Księstwa Litewskiego - 1581, dla Prus Królewskich - 1585) 1579 Założenie Akademii Wileńskiej przez Batorego 1584-86 Wykonanie egzekucji na Samuelu Zborowskim i konflikt wewnętrzno-polityczny wokół tej sprawy 1585 Zniesienie statutów Karnkowskiego i "palowe" gdańskie Bezkrólewie (1586-1587)1587 Podwójna elekcja: Zygmunta Wazy (syna Katarzyny Jagiellonki) i arcyksięcia Maksymiliana Habsburga Panowanie Zygmunta III Wazy (1587-1632)1588 Zwycięstwo hetmana Jana Zamoyskiego nad Maksymilianem w bitwie pod Byczyną traktat bytomsko-będziński: rezygnacja Maksymiliana z roszczeń do tronu Rzeczypospolitej (1589) Powstania kozackie: Kosińskiego (1593); Nalewajki (1594-96); Fedorowicza (1630) Wojny i polityka zagraniczna: - 1600-05 Wojny ze Szwecją o Inflanty: zwycięstwo hetmana Krzysztofa Radziwiłła pod Kockenhausen (1601); zwycięstwa hetmana Jana Karola Chodkiewicza pod Białym Kamieniem (1604) i Kircholmem (1605) - 1604-06 Udział wojsk magnatów polskich w wyprawie Dymitra Samozwańca (I) po koronę carską - 1607-09 Udział wojsk magnatów polskich i litewskich oraz ochotników (porokoszowych) w wyprawie Dymitra Samozwańca (II) - 1609-19 Wojny Rzeczypospolitej z Rosją: zwycięstwo hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem i zajęcie Moskwy (1610); kapitulacja załogi na Kremlu - Rzeczpospolita utrzymuje Smoleńsk (1612); wyprawa Władysława Wazy przeciw Rosji (1617) i rozejm w Deulino (1619) - 1613 Sojusz Zygmunta III z cesarzem Maciejem Habsburgiem dotyczący wzajemnej pomocy - 1620-21 Konflikty zbrojne z Turcją: klęska pod Cecorą i śmierć hetmana Żblkiewskiego (1620); obrona oblężonego Chocimia przez hetmana Chodkiewicza (1621) - 1625-29 Wojna ze Szwecją o ujście Wisły; rozejm w Starym Targu Ustawodawstwo i polityka wewnętrzna Rzeczypospolitej: 1588 Trzeci Statut Litewski 1592 Sejm "inkwizycyjny" w sprawie domniemanych zamiarów opuszczenia Rzeczypospolitej przez króla i jego układów z Habsburgami 1596 Ogłoszenie w Brześciu unii Kościoła prawosławnego z katolickim 1606-08 Rokosz sandomierski (antyregalistyczny) Mikołaja Zebrzydowskiego 1611-18 Uprawnienia do lenna pruskiego: elektor Jan Zygmunt brandenburski dopuszczony do sukcesji lenna przez sejm wraz z potomkami-elektorami (1611); śmierć Albrechta Fryderyka i objęcie lenna przez linię elektorską Hohenzollernów (1618) Panowanie Władysława IV Wazy (1632-1648)Polityka zagraniczna i działania wojenne: - 1632-34 Zwycięska wojna z Rosją zakończona pokojem w Polanowie (Smoleńsk i Czernihowszczyzna przy Rzeczypospolitej) - 1635 Rozejm ze Szwecją w Sztumskiej Wsi: odzyskanie ujść Wisły - 1637 Śmierć Bogusława XIV, ostatniego księcia zachodniopomorskiego; zajęcie Pomorza Zachodniego przez Szwecję; Lębork i Bytów włączone do województwa pomorskiego (1641) - 1646 Podział Pomorza Zachodniego między Szwecję i Brandenburgię Powstania kozackie: - 1637 Pawluka; 1638 - Ostrzanina - 1648 Wybuch powstania Bohdana Chmielnickiego; klęski wojsk Rzeczypospolitej (Żółte Wody, Korsuń, Piławce) 1635 Zrównanie w prawach Kościoła prawosławnego z unickim Panowanie Jana Kazimierza (1648-1668)Wojny i ugody z Kozakami: - 1649 Obrona przez Jeremiego Wiśniowieckiego oblężonego Zbaraża; ugoda zborowska - 1651 Zwycięstwo nad Tatarami i Kozakami pod Beresteczkiem; ugoda w Białej Cerkwi; klęska pod Batohem (1652) - 1654 Uchwała Rady Kozackiej w Perejasławiu o przyjęciu zwierzchnictwa cara - 1658 Ugoda hadziacka: utworzenie "księstwa ruskiego" na Ukrainie pod władzą hetmana jako części Rzeczypospolitej Wojny z Rosją - 1654-67 Wojny zakończone rozejmem w Andruszowie: zrzeczenie się przez Polskę czasowo Ukrainy lewobrzeżnej z Kijowem, Smoleńszczyzny i Czernihowszczyzny Najazd szwedzki: - 1655 Inwazja na Wielkopolskę i kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem; zajęcie przez Karola Gustawa większej części kraju; poddanie Litwy Szwedom przez Janusza Radziwiłła; wyjazd króla na Śląsk; obrona Jasnej Góry; organizowanie oporu - konfederacja w Tyszowcach, działania zbrojne Stefana Czarnieckiego - 1656 Śluby Jana Kazimierza we Lwowie; wyzwalanie Korony i Litwy spod okupacji szwedzkiej (do 1659) - 1660 Pokój w Oliwie - utrata większej części Inflant - 1657 Najazd ks. siedmiogrodzkiego, Jerzego Rakoczego Sprawy Prus Książęcych: - 1656-57 Uznanie przez Karola Gustawa suwerenności elektora Fryderyka Wilhelma w Prusach Książęcych i jego sojusz ze Szwecją - 1657 Traktaty welawsko-bydgoskie: uznanie przez Rzeczpospolitą suwerenności elektora w Prusach Książęcych z prawem dziedziczenia lenna przez jego potomków męskich. Lębork i Bytów lennem elektora. Przymierze Rzeczypospolitej z Prusami Sprawy wewnętrzne Rzeczypospolitej: - 1652 Liberum veto na sejmie posła z Upity Władysława Sicińskiego - 1658 Ustawa nakazująca arianom opuszczenie Rzeczypospolitej lub zmianę wyznania - 1659-62 Plany reform obozu regalistycznego; walka Ludwiki Marii o elekcję następcy vżvente rege - 1665-66 Rokosz marszałka Jerzego Lubomirskiego; bitwa pod Mątwami i ugoda w Lęgonicach z rokoszanami - 1668 Abdykacja Jana Kazimierza Panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673)1672 Najazd turecki i traktat w Buczaczu: utrata Podola z Kamieńcem i południowej części Bracławszczyzny 1672-73 Konfederacje wojskowe gołąbska i szczebrzeszyńska 1673 Zwycięstwo hetmana Sobieskiego nad Turkami pod Chocimiem Panowanie Jana III Sobieskiego (1674-1696)Działania wojenne i polityka zagraniczna: - 1675 Układ Sobieskiego z Francją w Jaworowie - 1676 Bitwa i układ pod Żórawnem: zahamowanie ekspansji tureckiej na Ukrainę - 1675-79 Projekty odzyskania Prus Książęcych przy poparciu Francji; zmiana orientacji Ludwika XIV i upadek planu (1679) - 1676 Układ Sobieskiego ze Szwecją w Crdańsku - 1683 Przymierze Rzeczypospolitej zaczepno-odporne z Austrią; zwycięstwo Jana III Sobieskiego nad Turkami pod Wiedniem - 1684 Utworzenie Ligi Świętej przeciwko Turcji, z udziałem Polski, Austrii, Wenecji i Papiestwa - 1686 Tak zwany pokój Grzymułtowskiego z Rosją: potwierdzenie rozejmu andruszowskiego; zagwarantowanie wolności wyznania prawosławnym w Rzeczypospolitej i opieki nad nimi Rosji - 1686-91 Wyprawy Jana Sobieskiego do Mołdawii Sprawy wewnętrzno-polityczne: - 1677-79 Reformatorskie próby dworu na sejmach 1677 i 1678-79 - 1685-87 Koncepcje i działania opozycji antyregalistycznej na sejmach 1685 i 1687
|
|